Μαρία Μιγάδη Ιστορικός Τέχνης «Τ᾿ ἄσπρο χαρτὶ σκληρὸς καθρέφτης»
«Τ᾿ ἄσπρο χαρτὶ σκληρὸς καθρέφτης»
Το έργο του Αδριανού δίνει την εντύπωση ενός ανθρώπου πληθωρικού και με έντονες απόψεις, ο ίδιος όμως είναι άνθρωπος πολύ χαμηλών
τόνων και συγκεντρωμένος στην δουλειά του. Δεν επιθυμεί να αναλύει τα έργα του αν και όταν το κάνει έχει πολλά να πει. Αποκαλεί τους
πίνακές του «έργα ανάγνωσης», σαν να πρόκειται για κρυπτογραφημένα κείμενα των οποίων ο θεατής έχει στην κατοχή του τα κλειδιά και
χρειάζεται μόνο να τα αποσαφηνήσει.
Μέσα στους πινακές του βλέπουμε ένα κράμα σύγχρονων και κλασικών αλληγοριών και αναμνήσεων να εστιάζουν σε ποικίλλες ιδέες της
ζωής και το ρόλο του θανάτου. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα μηνύματα που περνά ο Αδριανός μέσα από την εικονογραφία του συνάδουν
με ιστορικούς πίνακες, τόσο της σύγχρονης εποχής όσο και παλαιότερων περιόδων, δίχως απαραίτητα να έχει εμπνευστεί από αυτούς.
Φλαμανδικές φιγούρες, Βυζαντινές αναφορές, παλιά και σύχρονα ιδανικά αναμιγνείονται με δεξιοτεχνία στην τεχνική του. Μια τεχνική
γεμάτη αναζητήσεις και σπουδές πάνω στη δουλειά μεγάλων ζωγράφων οπώς ο Velasquez, o Titian, o Da Vinci και –χωρίς αμφιβολία- ο
Caravaggio. Χαρακτηριστικά ο Αδριανός έχει δημιουργήσει ο ίδιος και έχει στο εργαστήρι του αντίγραφο της λεγόμενης camera obscura,
ένα εργαλείο που χρησιμοποιούσε ο Vermeer για την ζωγραφική του.
Σαλαμάνδρες, σαλιγκάρια, μυρμήγκια, ηλεκτρικοί πυλώνες και φλεγόμενες πόλεις, πουλιά και σώματα με ασαφή προέλευση είναι
λεπτομέρειες που κοσμούν τα περισσότερα έργα της έκθεσης και δίνουν την αίσθηση ενός μικρόκοσμου που συνεχίζει στο ρυθμό του
παρά τα κατακλυσμικά γεγονότα που βλέπουμε σε πρώτο πλάνο. Συναντούμε δε, συχνά, την κουκουλωμένη μορφή του σκεπτόμενου
γέρου που παραπέμπει με τη στάση του στον Άγιο Φραγκίσκο της Ασσίζης, ενώ ο κόκκινος μανδύας του συμβολίζει τον πλούτο και το
αίμα- και τα δύο πηγή ζωής και διαφθοράς.
Σε αυτήν την τρίτη ατομική έκθεση του Αδριανού, οι αναφορές σε θανάσιμα αμαρτήματα- ιδιαίτερα στη λαγνεία («Η Αρχή») και την
απληστία («Επιλογές»)-, η χριστιανική εικονογραφία και- κυρίως- η παρουσία της νεκροκεφαλής είναι σχεδόν συνεχή. Αυτό φέρνει στο νου
του θεατή το “Μemento Μori”. [Η ιστορία μας μιλά για την θριαμβευτική είσοδο ενός νικηφόρου Ρωμαίου στρατηγου στην αρχαία Ρώμη
που διέταξε τον σκλάβο του να του ψυθυρίζει κάθε τόσο «Μemento Μori», δηλαδή «θυμίσου ότι είσαι θνητός», «θυμίσου ότι θα πεθάνεις».
Αυτή είναι η πηγή που οδήγησε τους χριστιανους του Μεσαίωνα, όντας αντιμέτωποι με τη μεγάλη θνησιμότητα τους, ιδιαίτερα σε
περιόδους χολέρας και πολέμου, να εστίαζουν στις μεταθανάτιες υποσχέσεις των χριστιανικών δογμάτων]. Σαφής αναφορές στο «Μemento
Μori» παρουσιάζονται στις τέχνες και τα γράμματα κατά τον Μεσαίωνα- ειδικότερα στην αγιογραφία- και επαναλαμβάνονται συχνα
μετά το τέλος του. Ιδιαίτερη απήχηση έχουν, εκείνη την περίοδο, τα cabinets de curiosites- βιτρίνες που εξέθεταν διάφορα επιστημονικά
επιτεύγματα, μεταξύ άλλων και σκελετούς (ανθρώπων και όχι μόνο) – καθώς και το κίνημα vanitas στη ζωγραφική, που υπενθυμίζει στο
θεατή την ματαιότητα και εφημερία της ζωής και το αναπόφευκτο και κοινό για όλους τέλος της.
Άλλη επαναλαμβανόμενη εικόνα είναι η αυτοπροσωπογραφία του ίδιου του ζωγράφου, γνώριμη καλλιτεχνική συνήθεια με την οποία
καταπιάστηκαν καλλιτέχνες διαφόρων ειδικοτήτων ανά τους αιώνες. Άλλοτε σε μικρή και άλλοτε σε μεγάλη διάσταση, η μορφή του
εμφανίζεται στον καμβά σχεδόν σα να θυμίζει στον δημιουργό ότι είναι μέτοχος του έργου του και των δρώμενων. Ώσπου οδηγούμαστε
στο έργο «Διπλό Πορτραίτο” και βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη βιαιότητα ενός διπλού πορτραίτου του ίδιου του Αδριανού που
ακρωτηριάζει και εκθέτει τον εαυτό του. Ο θύτης που κρατάει το κεφάλι του θύματος είναι γνωστή θεματολογία, κυρίως για την
απεικόνηση της μάχης Δαβίδ και Γολιάθ ή τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη. Παρ’όλη την κλασική του παιδεία και τους τρόπους με τους
οποίους την ασπάζεται και την χειρίζεται στο έργο του, ο Αδριανός παραμένει απόλυτα σύγχρονος και προοδευτικός. Δεν υπάρχει
αμφιβολία οτι όλη η προηγούμενη δουλειά του οδηγεί εδώ: σ’ ένα τολμηρό αποκαλυπτήριο του ψυχισμού του καλλιτέχνη και στην
ωρίμανση της τεχνικής του, την εξέλιξη της οποίας έχουμε παρακουθήσει στις δύο προηγούμενες εκθέσεις του. Το «Διπλό Ποτραίτο»
μπορεί να μην είναι το έργο κατατεθέν της έκθεσης- όπως για παράδειγμα το «Κυρ Ηλίας Ι» ή το «Κυρ Ηλίας ΙΙ»- είναι όμως το έργο υπό
της σκιάς του οποίου εξελίσονται τα υπόλοιπα. Για τον Αδριανό σ’ αυτήν την έκθεση η τέχνη είναι ακρωτηριασμός. Είχε την υποχρέωση,
όπως λέει, να ζωγραφίσει όπως αισθάνεται.
«Τ᾿ ἄσπρο χαρτὶ μιλᾷ μὲ τὴ φωνή σου,
τὴ δική σου φωνὴ, ὄχι ἐκείνη ποὺ σ᾿ ἀρέσει·»
Γ. Σεφέρης, Θερινό ηλιοστάσι
Μαρία Μιγάδη
Ιστορικός Τέχνης
Με τη συμβολή της συλλέκτριας Φωτεινής ΜΧ Γεωργαντά